Criminelen misbruiken de rechtsvorm stichting

De Nederlandse rechtsvorm stichting wordt helaas misbruikt voor criminele activiteiten, waaronder witwassen en terrorismefinanciering. In opdracht van het Financieel Expertise Centrum (FEC) heeft het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) een kennisdocument opgesteld over dit misbruik.

Nieuw kennisdocument Malafide stichtingen

Dit kennisdocument ‘Malafide stichtingen’ is aanvullend op het in 2020 gemaakte barrièremodel malafide stichtingen en heeft als doel het barrièremodel overzichtelijk te duiden en te laten zien waar kwetsbaarheden zitten.

Stichtingen hebben een aantal voordelen dat ze interessant maakt voor bonafide, maar ook voor malafide activiteiten. “Het merendeel van de stichtingen die staan ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel levert een positieve bijdrage aan de samenleving en vervult daarmee een belangrijke maatschappelijke functie. Echter lezen we ook allemaal de krantenkoppen als ‘Voorzitter stichting verdacht van verduisteren enkele tonnen’”, aldus Mila Cassée, CCV-adviseur en een van de auteurs van het kennisdocument.

“Uiteindelijk gaat het erom de markt van malafide stichtingen blijvend te verstoren.”

Vanwege een aantal specifieke kenmerken van deze rechtsvorm, zoals beperktere financiële transparantie en beperkt intern toezicht, worden stichtingen vaak als rookgordijn gebruikt.

Dekmantel criminele activiteiten

Uit de besproken casuïstiek blijkt dat stichtingen onder andere worden gebruikt als dekmantel voor het witwassen van uit criminele activiteiten verkregen vermogen, als vehikel voor belasting-, acquisitie-, en faillissementsfraude, als voorportaal voor fraude met overheidsgelden of voor ideologische criminaliteit. De schade van het misbruik gaat verder dan dat. Zo zorgt fraude voornamelijk bij goede doelen-stichtingen voor ernstige aantasting van het publieke vertrouwen.

Weerbaar maken

Goede voorlichting en het creëren van bewustzijn over misbruik van stichtingen helpt organisaties hun professionals weerbaarder te maken tegen het onbewust informeren of faciliteren van criminelen. Dit hoeven niet alleen de juridische en fiscale professionals te zijn, maar bijvoorbeeld ook medewerkers van gemeenten, degenen die in aanraking komen met potentiële katvangers of handelaren in luxegoederen en makelaars.

Naast goede voorlichting en bewustzijn bij de professional worden er in het kennisdocument diverse barrières uit het barrièremodel onderscheiden. “Het kennisdocument geeft professionals extra handvatten met betrekking tot opsporing en handelingsperspectieven. Uiteindelijk gaat het erom de markt van malafide stichtingen blijvend te verstoren”, besluit Cassée.