Friese agrarische sector cyberproof
Laatst gewijzigd op: 04-03-2025Doelgroep: Ondernemers
Kosten: €€

Initiatiefnemer: Gemeente Leeuwarden
Type cybercrime: Meest voorkomende cybercrime
Type aanpak: Preventief
Aanpak gericht op: Slachtoffer
Omschrijving project
De agrarische sector is steeds meer gemechaniseerd door de inzet van melkrobots, koelcellen en automatische toevoer van voeding en medicijnen. De apparaten worden door een beperkt aantal leveranciers geleverd en uit onderzoek blijkt dat deze apparaten zeer kwetsbaar zijn voor digitale criminaliteit. De impact van digitale criminaliteit op een agrarisch bedrijf kan groot zijn.
Met dit project wil de gemeente Leeuwarden de digitale weerbaarheid van de agrarische sector verhogen door het onderdeel te maken van de kwaliteitszorgsystemen. In samenwerking met regionale onderwijsinstellingen worden de agrariërs voorgelicht en wordt ze een handelingsperspectief geboden, onder andere door middel van een IT-scan en een speciaal ontwikkelde webpagina voor de agrariër en roadshows/webinars gericht op de agrarische sector.
Minimale randvoorwaarden
Samenwerking opzetten/inzetten met brancheverenigingen, IT-professionals, leveranciers, boeren en onderwijs. PVO betrekken voor samenwerking met de ondernemer.
Op basis van verschillende werkpakketten kan de cyberweerbaarheid worden verhoogd:
- Cyber To Go Roadshows
Een Cyber To Go Roadshow is een evenement waarin de weerbaarheid van de ondernemers wordt vergroot. Boerenbedrijven worden digitaal onder de loep genomen, waarna er advies op maat wordt gegeven. Na deze sessies is de ondernemer zich bewust welke risico’s er zijn op het gebied van cyber security. - De boer van de toekomst
In dit pakket wordt speciaal voor de agrarische opleidingen in Noord-Nederland gekeken waar en hoe informatiebeveiliging/cybersecurity een rol kan krijgen in de praktijkopleidingen. Zo neemt Triple Dairy deze informatie mee in haar onderwijs voor de melkveehouderij. - De leverancier Centraal
In dit werkpakket worden actief leveranciers van software/hardware/IOT specifiek voor de landbouw benaderd en wordt onderzocht in hoeverre hun producten/diensten cyberproof zijn. - Opleiden erf betreders LTO Noord ‘train de Trainer’
In dit werkpakket worden de adviseurs van LTO Noord opgeleid om hun achterban goed te kunnen ondersteunen als het op cyberweerbaarheid aan komt.
Samenwerkingspartners
Onderwijsinstellingen, IT-professionals, brancheverenigingen (LTO Noord), leveranciers (bijv. Campina).
Resultaten
- Bewustwordingssessies Cyber to go specifiek per sector ontwikkelen; hiervoor is de agro scan ontwikkeld. Hierdoor wordt het bewustwordingsproces in gang gezet. Ook worden de pijnpunten in het bedrijfsproces bloot gelegd. Als vervolg (naar aanleiding van de output) op de scans zijn er webinars specifiek voor de branche georganiseerd.
- Ontwikkelen Trainingsmodule Cyber in de agrarische sector; door het onderwijs zijn lesmodules ontwikkeld voor zowel MBO als HBO onderwijs. Ook worden er gezamenlijk met het project digitaal weerbare jeugd sessies georganiseerd voor het Voortgezet Onderwijs.
- De leveranciers van de agrarische sector centraal; vanuit het project is contact gelegd om ook de leverancier bewust te maken van de zorgplicht die zij richting de klant hebben. Hiervoor worden ook webinars en sessies georganiseerd om het belang te benadrukken.
- Internet of Things lab inrichten voor de agrarische sector; dit is nog een stip op de horizon. De doelstelling is om een testruimte in te richten en hier de apparatuur te testen op veiligheid door studenten.
- Train de trainer voor adviseurs LTO. Hier is een lesmodule voor ontwikkeld welke op regelmatige basis wordt gegeven voor de zogenaamde erf betreders van de agrarische sector. Dit is niet alleen geschikt voor adviseurs LTO, maar ook bijvoorbeeld de Rabobank.
Procesevaluatie
Het proces van dit City Deal project is geëvalueerd door Cyberweerbaar NL. Lees in deze factsheet onder andere of het doel van het project behaald is en wat succesfactoren zijn.
Tips voor gemeenten
- Zorg voor samenwerking met brancheverenigingen, zoals LTO Noord, Dairy Campus en Triple Dairy.
- Betrek leveranciers in het project, bijvoorbeeld Friesland Campina, Lely, AgroConnect.
- Regel een interactieve samenwerking met de eigen gemeente door wekelijkse afstemming/updates.
Contactpersonen/informatie
- Grethe Faber-Boersma, grethe.faber@leeuwarden.nl
- Nienke Hoeksma, nienke.hoeksma@mkbcybercampus.nl

Dit is een project dat behoort bij de City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime