Interventiefilter; verfijn je zoekopdracht

Preparatie

Bewust niets doen

Het kan een overweging zijn om geen helemaal actie te ondernemen. Een actie roept meestal een reactie op. Dit kan eraan bijdragen dat er juist extra aandacht gegenereerd wordt voor de ongewenste actie.

Goede voorbereiding door de gemeente

De meeste gemeenten worden compleet overvallen door een online aangejaagde fysieke ordeverstoring. Daarom is het verstandig om hier vooraf al over na te denken. Zo is de gemeente voorbereid als een dergelijke situatie dreigt te ontstaan.

In kaart brengen (social) media landschap door de gemeente

Een goed beeld van het social media landschap hebben, helpt gemeenten bij het voorkomen van een online aangejaagde ordeverstoring. Social media vormt een bron voor het detecteren van ongenoegen, maar is tevens een kanaal om te communiceren.

Overzicht maken van guidelines mainstream platforms

Mainstream platforms hebben guidelines (gebruikersvoorwaarden) die gebruikers moeten volgen bij het gebruik van het platform. Het niet naleven van deze voorwaarden kan leiden tot het verwijderen van content, waarschuwingen, schorsingen of zelfs verbanning van het platform.

Communiceren over consequenties van de ordeverstoring

Communiceer via verschillende kanalen wat de consequenties van de ordeverstoring zijn geweest. Dat kan gaan over (het verhalen van) de schade, maar ook over eventuele strafrechtelijke vervolging van de aanjagers van de ordeverstoring.

Bevorderen mediawijsheid

Scholen, bibliotheken, buurtcentra en verenigingen kunnen aan de slag gaan met ‘mediawijsheid’. Door workshops of cursussen aan te bieden, kunnen zij bijdragen aan meer vaardigheden op dit gebied.

Monitoring en duiding door gemeente, jongerenwerk en politie

Door monitoring komt er een beter beeld naar voren van de zaken die online spelen. Door met meerdere partners naar deze informatie te kijken, kan er tevens duiding aan worden gegeven. Hierdoor kan er sneller gereageerd worden op een mogelijke online aangejaagde ordeverstoring.

Online jongerenwerk

Online jongerenwerk richt zich op het ondersteunen en begeleiden van jongeren via social media, chatrooms, forums en websites.

Monitoren door digitaal wijkagent

Een digitaal wijkagent volgt wat mensen bezighoudt op social media, in de lokale en regionale online media, en op fora. Hij kan zo monitoren op signalen van een (mogelijke) online aangejaagde ordeverstoring.

Inzet Digikamer politie

Een aantal politie-eenheden beschikt over een zogenaamde Digikamer. Hier zijn alle middelen aanwezig om het digitale politiewerk te kunnen doen.

Inzet DigiKamer gemeente

De gemeente Breda heeft als pilot een zogenaamde DigiKamer ingericht. Met deze pilot wil de gemeente, met inachtneming van de wettelijke privacyregels, meer gebruikmaken van openbare bronnen voor het veilig houden van de stad.

Inzet positief netwerk van sleutelfiguren

Sleutelfiguren (ook wel bondgenoten, rolmodellen of experts genoemd) zijn maatschappelijk betrokken individuen met toegang tot verschillende informele en formele netwerken. Ze kunnen voor de gemeente de verbinding vormen met deze netwerken en fungeren als ‘signaleerders’ en ‘brandjesblussers’.

Helderheid bij gevoelige kwesties

De (lokale) politiek kan bij een gevoelige gebeurtenis of politiek besluit, zelf proactief communiceren.

Alternatief bieden

De gemeente kan de initiatiefnemers van een bijeenkomst duidelijk maken dat er andere manieren zijn om hun gewenste doel te bereiken.

Tegengeluid plaatsen door partners

Afhankelijk van het thema en de doelgroep, kunnen de gemeente, de politie of het jongerenwerk online tegenberichten plaatsen. Bijvoorbeeld door te reageren op een bericht of door zelf online een mededeling te doen.

Contact met online wijkagent

Digitale wijkagenten hebben expertise op het gebied van digitale criminaliteit, waaronder het misbruik van social media. Het is daarom goed dat de gemeente de digitale wijkagenten kent en dat er regelmatig contact mee onderhoudt.

Inzet digitaal rechercheurs (OSINT-specialisten)

De politie maakt gebruik van Open Source Intelligence (OSINT), d.w.z. het verzamelen van data en informatie uit open en publiek beschikbare bronnen.

In gesprek gaan met maker(s) content

De gemeente, politie of het jongerenwerk kan in gesprek gaan met de maker(s) van de content (en/of de ouders, als het minderjarigen betreft).

Benaderen initiatiefnemer(s) door burgemeester

Een burgemeester kan persoonlijk in gesprek gaan met de initiatiefnemer(s) van de bijeenkomst. Dit gesprek kan gericht zijn op het maken van afspraken, bijvoorbeeld als het gaat om demonstraties of manifestaties.

Organisator(en) wijzen op eventuele sancties

Door organisatoren van een online aangejaagde ordeverstoring rechtstreeks aan te spreken, worden zij uit de anonimiteit gehaald.

Aanspreken (potentiële) volgers

De leiders van een groep kunnen lastig te beïnvloeden zijn. (Potentiële) volgers zijn mogelijk sneller op andere gedachten te brengen. Door toenadering te zoeken en te luisteren naar hun zorgen en onvrede, kan mogelijk voorkomen worden dat mensen zich aansluiten bij een ordeverstoring.

Bezoekers verzoeken om weg te blijven

Potentiële deelnemers van een manifestatie kunnen vriendelijk worden verzocht om thuis te blijven. Bijvoorbeeld in het geval van ongeregeldheden of een te grote toestroom.

Bezoekers oproepen de locatie te verlaten

De gemeente kan de aanwezigen ter plaatse oproepen om de locatie te verlaten, meestal in het belang van hun eigen veiligheid.

Aanwezigen waarschuwen voor eventuele sancties

Aanwezigen kunnen worden gewaarschuwd voor sancties bij overtredingen. Zij kunnen bijvoorbeeld verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele schade van de fysieke ordeverstoring.

Oproep via het openbaar vervoer

Op stations, in treinen, trams of bussen kunnen berichten verspreid worden die passagiers oproepen terug te keren vanwege een dreigende ordeverstoring.

Melding of aangifte doen bij de politie

Bij een online dreiging, overtreding of delict kan aangifte of melding worden gedaan bij de politie. Deze kan dan onderzoek doen naar de zaak en eventuele daders opsporen.

Helpwanted bij grensoverschrijdend gedrag

Helpwanted is een hulplijn voor online grensoverschrijdend gedrag. Slachtoffers kunnen hier terecht voor hulp en advies. Bijvoorbeeld over het doen van aangifte, het verzamelen van bewijs en veiligheidsmaatregelen.

Ongewenste content melden bij platform

Gebruikers van social media kunnen platforms wijzen op content die hun gebruikersvoorwaarden (guidelines). Op basis daarvan kan het platform ongewenste uitingen verwijderen. Ongewenste content is bijvoorbeeld het plaatsen van ‘fake informatie’.

Strafbare of illegale content melden bij platform

Gebruikers van social media kunnen platforms wijzen op strafbare of illegale content content. Op basis daarvan kan het platform de content verwijderen en eventueel zelfs accounts blokkeren of verwijderen.

Notice and Take Down procedure

Met een Notice and Take Down procedure (NTD-procedure) kunnen gebruikers van social media, het betrokken platform wijzen op schending van gebruikersvoorwaarden of strafbare feiten (Notice).

Content ontoegankelijk maken of verwijderen (artikel 125p WvSv)

Het Openbaar Ministerie kan, op basis van artikel 125p Wetboek van Strafvordering, bepaalde content ontoegankelijk (laten) maken of (laten) verwijderen. Ook kan het OM het beheer van een social media groep overnemen. Dit kan allebei alleen in uitzonderlijke gevallen.

Vooraf beperkingen stellen aan manifestatie of de manifestatie verbieden

De Wet openbare manifestaties (Wom) beschermt het recht op vrijheid van meningsuiting tijdens openbare bijeenkomsten.

De manifestatie beëindigen of beperkingen opleggen

De Wet openbare manifestaties (Wom) beschermt het recht op vrijheid van meningsuiting tijdens openbare bijeenkomsten. De wet stelt ook dat dit recht in bepaalde situaties beperkt kan worden.

Lichte bevelsbevoegdheid burgemeester

Een lichte bevelsbevoegdheid geeft de burgemeester bevoegdheden om snel te handelen in geval van verstoring van de openbare orde (of bij ernstige vrees hiervoor).

Aanwijzen veiligheidsrisicogebied

De burgemeester heeft de bevoegdheid om veiligheidsrisicogebieden aan te wijzen (artikel 151b Gemeentewet). In dit gebied gelden speciale bevoegdheden voor de burgemeester en de politie om de openbare orde te handhaven en criminaliteit te bestrijden.

Aanwezigheid politie

De zichtbaarheid van de politie op locatie kan een preventieve werking hebben. Dit kan potentiële relschoppers ervan weerhouden hun plannen uit te voeren. Daarnaast zal het omstanders ontmoedigen om bij een ordeverstoring betrokken te raken.

Opschalen naar GRIP

Bij grote of complexe incidenten is het mogelijk om op te schalen binnen de GRIP-structuur.

Ingrijpen door de politie

De politie mag ingrijpen bij een ordeverstoring wanneer de openbare orde in gevaar is.

Ter plekke beboeten van overtredingen

Overtredingen vallen niet onder de demonstratievrijheid. De politie heeft daarom de mogelijkheid om ordeverstoorders die tijdens een bijeenkomst de wet overtreden, ter plekke te beboeten.

Last onder dwangsom

Een last onder dwangsom (artikel 5:32 Awb) is een maatregel die kan worden opgelegd aan een persoon of organisatie die een overtreding begaat.

Preventieve last onder dwangsom

Een preventieve last onder dwangsom is een bestuurlijke maatregel die wordt opgelegd om te voorkomen dat een bepaalde overtreding plaatsvindt.

Verzamelen bewijsmateriaal

Bewijsmateriaal is onmisbaar om een online aangejaagde ordeverstoring in kaart te brengen en daders te kunnen vervolgen.

Verhalen schade via het civiel recht

Het Burgerlijk Wetboek regelt de aansprakelijkheid voor onrechtmatige daden. In artikel 6:162 BW staat dat degene die ‘jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, waardoor een ander schade lijdt, verplicht is de schade te vergoeden’.

Persoonsgerichte aanpak

Bij een persoonsgerichte aanpak worden verschillende instanties (zoals zorgverleners, welzijnsorganisaties, politie en justitie) samengebracht om te werken aan de zorg en de veiligheid van een persoon.

De-escalatiegesprekken

Het kan zinvol zijn om na afloop van een online ordeverstoring in gesprek te gaan met de initiatiefnemer(s). Een de-escalatiegesprek kan door verschillende partijen worden gevoerd, zoals het jongerenwerk, de gemeente of de politie.

Evaluatie met partners

Het is zinvol om na afloop van de ordeverstoring met alle betrokken partners een evaluatie uit te voeren. Profiteer van de gebeurtenis door ervan te leren. Betrek hierbij (indien mogelijk) ook de gebruikte social media platformen.

Slachtofferhulp inschakelen

Soms is het nodig om een slachtoffer van een online aangejaagde ordeverstoring door te verwijzen naar slachtofferhulp. Bij grote en kleinere urgente situaties staat Slachtofferhulp Nederland 24/7 klaar om gemeenten en hun inwoners te ontzorgen en ondersteunen.

Uitvaardigen noodbevel

De burgemeester heeft de mogelijkheid om een noodbevel (artikel 175 Gemeentewet) uit te vaardigen.

Uitvaardigen noodverordening

De burgemeester heeft de mogelijkheid om een noodverordening (artikel 176 Gemeentewet) uitvaardigen. Deze bevoegdheid kan worden gebruikt wanneer er sprake is van ‘ernstige wanordelijkheden’ (dan wel de ernstige vrees voor het ontstaan daarvan) en er onmiddellijk ingegrepen moet worden.