Veilig uitgaan: houd in de samenwerking rekening met elkaars belangen

Interview met gemeente Heerenveen

Op 2 december 2024 ondertekenen de burgemeester van Heerenveen, de Koninklijke Horeca Nederland en de politie in Heerenveen het nieuwe horecaconvenant. Dat is voor het CCV een mooie aanleiding om Jeffrey Timmer en Jorke Visser van de gemeente te interviewen. We spraken onder andere over de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan, de Collectieve Horecaontzegging en drugsgebruik in de horeca. “Veilig uitgaan is een complex dossier.”

“Het horecaconvenant was na vijf jaar afgelopen en toen hebben we gekozen om via de stappen van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (de KVU) tot een nieuw convenant te komen”, vertelt Jeffrey Timmer, beleidsregisseur Veiligheid.  “De gemeente heeft het initiatief genomen en alle partners wilden eraan meewerken. De horecawerkgroep heeft onder andere enquêtes afgenomen onder jongeren om te horen hoe zij de horeca in Heerenveen ervaren. We zijn ook een avond met de burgemeester op stap geweest om enquêtes af te nemen. De horecagelegenheden hadden op de toiletten een poster met een QR-code naar de enquête opgehangen. En dat heeft ook veel reacties opgeleverd. In totaal hebben zeker 250 jongeren de enquêtes ingevuld”, gaat Timmer verder. “Vervolgens moesten we prioriteiten gaan stellen. Dat was niet zo makkelijk, want iedereen – gemeente, politie en horecaondernemers – moet meewerken aan de maatregelen.”  

“Horecaondernemers vinden dat soms lastig”, zegt Jorke Visser, accountmanager Horeca van de gemeente. “Vooral omdat sommige maatregelen geld kunnen kosten en dat heeft effect op hun inkomsten.”

Timmer: “Het convenant is vrijwel gelijk gebleven. Het plan van aanpak dat voortkomt uit de KVU, is wel nieuw. Hierin staan de geprioriteerde veiligheidsproblemen en bijbehorende maatregelen benoemd.”
Visser: “Nu moeten ondernemers elkaar aanspreken op de afspraken die zijn gemaakt in het convenant. Maar dat vinden horecaondernemers onderling moeilijk. Ze zien graag dat de gemeente dat doet, bijvoorbeeld als iemand jongeren toelaat in zijn zaak na een bepaalt tijdstip. Maar ik zeg dan: ‘Het zou helpen als jullie elkaar aanspreken’.”

Timmer: “Het convenant is vrijblijvend. Als iemand er zich niet aan houdt, dan houden we die wel meer in de gaten. Een keer per half jaar komen we bij elkaar en bespreken we de voortgang en hoe het gaat. Over twee jaar doen we weer een veiligheidsonderzoek in de gemeente.”

Geweld in de horeca

Timmer: “Er zijn niet veel geweldsincidenten in de horeca in Heerenveen. We hebben daar ook geen speciaal beleid op. En de horeca staat niet te springen om beveiligers in te zetten. Vanuit de gemeente zouden we wel graag zien dat er meer beveiligers komen in het uitgaansgebied.”

Bij één horecagelegenheid is er wel structureel beveiliging bij de deur. “Daar komt vooral jonger publiek”, vertelt Timmer. “Die beveiligers springen ook wel bij als er incidenten zijn bij naastgelegen horecagelegenheden, maar zijn daar terughoudend in.”

“Het publiek waardeert de beveiliging, vooral bij wangedrag in de horeca”, vult Visser aan.
Timmer: “Horecaondernemers kunnen nu nog zelf bepalen of ze wel of geen beveiligers inzetten. Een aantal gelegenheden wil dat wel, maar worstelt met de kosten daarvan. Wij proberen nu gezamenlijk met de horecaondernemers beveiligers in te zetten die flexibel kunnen worden ingezet in het horecagebied. Zie het als een soort SUS-team.”
“De horeca moet ook overleven”, gaat Visser verder. “Ze hebben door corona een zware tijd achter de rug. Restaurants draaien prima, maar uitgaan vindt plaats tussen 24.00 uur en 04.00 uur. In die vier uur moet het geld worden verdiend.”

“De normalisering van drugs is een nationaal maatschappelijk probleem.”

Alcoholgebruik in de horeca

Controle op alcoholgebruik onder de 18 jaar in de horeca is moeilijk uitvoerbaar voor barmedewerkers. Dit komt mede omdat er in Heerenveen vrijwel geen personen aan de deur staan die de identiteitsgegevens van de jongeren kunnen controleren. Timmer: “We hebben mystery guests ingezet om te kijken hoe dat in de praktijk gaat. Een aantal bedrijven heeft een waarschuwing gekregen, omdat ze alcohol schonken aan kinderen onder de 18 jaar. We geven eerst een waarschuwing en als er geen verbetering plaatsvindt, volgt verder bestuursrechtelijk optreden.”

Drugsgebruik in de horeca

Visser: “Drugsgebruik lijkt bij de jongere generatie genormaliseerd te zijn. Drugsgebruik in de horeca is niet toegestaan, dus we willen dat mensen daar geen drugs gebruiken. Als dat wel gebeurt, wordt die persoon overgedragen aan de politie. Als de persoon in kwestie jonger dan 18 jaar is, sturen we de ouders een brief. In die brief wijzen we hen erop dat er gezien is dat hun kind drugs heeft gebruikt in een horecagelegenheid en bieden we hulp aan. Want deze overtreding kan consequenties hebben voor de rest van het leven van de jongere. We sturen die brief ook naar 18+ jongeren. Want die wonen vaak nog thuis en dan zijn de ouders ook op de hoogte. Veel ouders weten gewoon niet dat hun zoon of dochter gebruikt.”

Normalisering van drugsgebruik

Timmer: “Daarnaast willen we duidelijk maken dat drugsgebruik niet normaal is. Op dit moment zijn wij bezig om posters te ontwikkelen met daarop de boodschap dat drugs in onze horeca niet normaal is. Daarnaast is het idee om met een QR-code te verwijzen naar wat wij doen tegen personen die drugs gebruiken in de horeca.”
Visser: “Al zet dat maar een paar jongeren aan tot nadenken, dan is dat al winst. We hebben recent ook een voorlichtingsavond verzorgd voor de horecaondernemers en hun personeel. Deze voorlichtingsavond werd verzorgd door VNN en een ex-gebruiker die tegenwoordig voorlichting geeft over het gebruik van drugs.”

Timmer: “Drugsgebruik moeten we gezamenlijk aanpakken. Tegelijkertijd is de normalisering van drugs een nationaal/maatschappelijk probleem. Dus hoe kunnen wij dat in Heerenveen tegengaan? Op dit moment is onze gemeente aan het onderzoeken of wij het programma Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO) van het Trimbos-instituut kunnen inkopen, of iets vergelijkbaars.”

De Collectieve Horecaontzegging (CHO)

De ondernemers zijn tevreden over de CHO, maar het lost niet alle problemen op in het uitgaansgebied. Als iemand een horecagelegenheid is uitgezet, kan deze persoon nog wel in het horecagebied op straat blijven rondlopen en daar overlast veroorzaken. Timmer: “Op zo’n moment moet er gekeken worden of er vanuit de gemeente een gebiedsverbod kan worden opgelegd. Er zijn ook jongeren die nog te jong zijn voor de horeca. Die hangen op straat rond, in de buurt van de horecagelegenheden, en veroorzaken daar overlast. Gelukkig kan de politie, namens onze burgemeester, gemakkelijk en snel kortdurende gebiedsontzeggingen opleggen als iemand de openbare orde verstoort in het horecagebied.”

Tips voor andere gemeenten

Timmer: “Je hebt elkaar nodig voor draagvlak en dat betekent dat je soms je doelen moet bijstellen. Want je moet het samen doen.”
“Verandering brengt weerstand”, vult Visser aan.
Timmer: “Sowieso is Veilig uitgaan een complex dossier, omdat samenwerkingspartners eigen belangen hebben. Daar moet je rekening mee houden, anders raak je elkaar kwijt.”