WijkWijzer: platform voor leefbare en veilige wijken

Vanaf vandaag kan iedereen die werkt aan veilige en leefbare wijken terecht op het platform WijkWijzer, dat werd ontwikkeld door een brede coalitie van onder andere VNG, Platform31, Movisie, het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV), communities of practice, bewonersorganisaties, sociaal ondernemers en ‘community-builders’. Het is een nieuw online kennis- en leerplatform om het werken aan leefbare en veilige wijken te versterken.

Over het algemeen gaat het goed met de leefbaarheid en veiligheid in ons land. Maar er zijn ook gebieden waar het de verkeerde kant dreigt op te gaan. Afgelopen zomer luidden 15 burgemeesters de noodklok, omdat ze de problemen in kwetsbare wijken – mede door de coronacrisis – zien toenemen. De wijk is dan ook weer terug op de agenda. En dat roept de vraag op: hoe maken en houden we onze wijken leefbaar en veilig?

Op de Dag van de Buurt lanceerde programmamanager Andy Clijnk, van het Programma Leefbaarheid en Veiligheid, vandaag WijkWijzer – een platform voor kennisuitwisseling tussen beleidsmakers, wijkprofessionals en actieve bewoners. “WijkWijzer is onderdeel van ons interdepartementale verkenningsprogramma Gebiedsgerichte aanpak van Leefbaarheid en Veiligheid, en is tot stand gekomen in een samenwerkingsverband van kenniscentra, het ministerie van BZK en de VNG”, vertelt Clijnk. “We hopen dit verband de komende tijd verder uit te breiden met andere instellingen en organisaties die zich bezighouden met buurten en wijken, zoals organisaties van actieve bewoners en sociaal ondernemers, gemeenten en overige ministeries.”

Met het platform willen ze iedereen die werkt aan leefbare wijken een toegang bieden tot alle relevante inzichten en onderzoeken, publicaties en praktijkvoorbeelden. Clijnk: “Je vindt er achtergrondinformatie over de wijkaanpak en gebiedsgericht werken. Onder meer over de verschillende leefgebieden van bewoners die een rol kunnen spelen bij de aanpak van leefbaarheid en veiligheid, maar ook over hoe je de processen rond de verschillende werkwijzen kan inrichten.”

Aanpak criminaliteit

Patrick van den Brink, directeur van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid: “Veiligheid en de aanpak van criminaliteit is een belangrijke pijler in een wijkaanpak. Vanuit het adagium ‘voorkomen is beter dan genezen’, zetten wij vooral in op preventie. Juist het schaalniveau van de wijk is van belang om hier preventief in te kunnen grijpen. Het wegnemen van de voedingsbodem en het voorkomen van nieuwe aanwas zijn hierbij leidende motieven. Daar komt bij dat kwetsbare wijken in het bijzonder gevoelig zijn voor ondermijning. Veiligheidsvraagstukken op gebiedsgerichte wijze aanpakken heeft voordelen, omdat op deze manier alle stakeholders in de wijk gezamenlijk te werk kunnen gaan.”

Kwetsbare wijken

Sinds halverwege de 20^ste eeuw investeren we in Nederland om te voorkomen dat kwetsbare wijken afglijden. Aanvankelijk met beleid gericht op sanering, krotopruiming en economische reconstructie. In latere jaren met beleid dat zich ook richt op de sociale kant van wijkaanpak. Zoals in het ‘krachtwijkenbeleid’, waarbij thema’s als wonen, werken, leren en opgroeien, veiligheid en integratie centraal staan.

Onder druk van de economische crisis en een andere politieke wind, is de financiële ondersteuning van het krachtwijkenbeleid echter vanaf 2012 stopgezet. In veel gemeenten belandde de wijkaanpak in een impasse. Onder meer vanwege bezuinigingen en omdat er veel beleidsaandacht uitging naar andere vraagstukken. Hoewel de leefbaarheid in Nederland de afgelopen twee decennia gemiddeld genomen verbeterde, gold dit niet voor de meest kwetsbare wijken. Verschillen tussen ‘goede’ en ‘slechte’ wijken nemen sinds 2012 toe. Juist in gebieden die te maken hebben met een (uiteenlopende) combinatie en opeenstapeling van problemen op leefgebieden als wonen, werk, inkomen, opvoeding, onderwijs, veiligheid en gezondheid, is extra inspanning nodig.

Platform Wijkwijzer in ontwikkeling

WijkWijzer heeft als doelstelling om een knooppunt te zijn, niet alleen voor informatie over een gebiedsgerichte aanpak van veiligheid en leefbaarheid, maar ook een knooppunt voor organisaties en personen die zich hiermee bezighouden. “Daarom zijn we nu bezig met de verdere ontwikkeling van WijkWijzer”, vertelt Razia Ghauharali, projectleider van WijkWijzer en themacoördinator veilige samenleving bij Platform31. “Dat doen we onder meer door het opzetten van een vraagbaak voor beleidsmakers en wijkprofessionals. Via WijkWijzer worden de vragen door het netwerk beantwoord.”

Daarnaast werken de betrokken organisaties samen aan de opzet van het Leernetwerk Leefbaarheid & Veiligheid. Dit netwerk – gericht op beleidsmakers, wijkprofessionals en bewoners – brengt kennisvragen en leervragen samen met het aanbod van kennis- en leertrajecten. “WijkWijzer is niet alleen een vraagbaak, maar biedt ook overzicht in het leeraanbod en fungeert als matchmaker”, aldus Ghauharali.