Aanwijzen veiligheidsrisicogebied
Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat de politie preventief mag fouilleren of dat er gebiedsverboden kunnen worden opgelegd.
Doel
Artikel 151b van de Gemeentewet geeft de burgemeester de bevoegdheid om bij ernstige verstoringen van de openbare orde, zoals bijvoorbeeld bij grootschalige demonstraties of ongeregeldheden, maatregelen te nemen om verdere escalatie te voorkomen en de rust in de gemeente te herstellen. Het doel van het aanwijzen van een veiligheidsrisicogebied, is het tegengaan van verstoringen van de openbare orde en het vergroten van de veiligheid in dat gebied.
Rol gemeente
De gemeente (in casu de burgemeester) kan het besluit nemen om een veiligheidsrisicogebied aan te wijzen. Het is belangrijk dat de gemeente de situatie analyseert, zodat de juiste maatregelen worden ingezet om escalatie te voorkomen en de orde te herstellen.
In een veiligheidsrisicogebied kunnen maatregelen worden genomen zoals de inzet van cameratoezicht, het opleggen van gebiedsverboden of samenscholingsverboden of preventieve fouilleeracties door de politie.
Werkwijze
De gemeenteraad kan de burgemeester op basis van artikel 151b van de Gemeentewet instrueren om maatregelen te nemen om de openbare orde en veiligheid te handhaven. De burgemeester is vervolgens verantwoordelijk voor de keuze en de uitvoering van deze maatregelen.
Als een burgemeester een veiligheidsrisicogebied wil aanwijzen, dan moet hij of zij rekening houden met volgende zaken:
- Wanneer er sprake is van een (mogelijke) ordeverstoring, dient de gemeente deze eerst te beoordelen en te bepalen of het aanwijzen van een veiligheidsrisicogebied gerechtvaardigd is. Het aanwijzen van een veiligheidsrisicogebied gebeurt doorgaans in nauw overleg met de politie en andere relevante partijen zoals het Openbaar Ministerie. Het instellen van een veiligheidsrisicogebied wordt ingezet wanneer andere maatregelen niet voldoende effectief zijn gebleken.
- Vervolgens moet de gemeente besluiten om daadwerkelijk gebruik te maken van een veiligheidsrisicogebied. Dit besluit moet zorgvuldig worden genomen en goed worden gemotiveerd. Als het besluit is genomen, moet de gemeente in het veiligheidsrisicogebied de nodige maatregelen nemen om de ordeverstoring te bestrijden en de openbare orde te herstellen.
- Het is belangrijk dat de gemeente transparant is over haar werkwijze bij het gebruik van artikel 151b en dat er zorgvuldig wordt omgegaan met de grondrechten van de burgers. Daarnaast dient de gemeente de maatregel zo snel mogelijk te publiceren en bekend te maken aan de betrokkenen.
- Na afloop van de actie dient de gemeente de situatie te evalueren en te kijken naar de effectiviteit van de genomen maatregelen.
Juridische factsheet
De gemeenteraad kan middels een verordening de burgemeester de bevoegdheid geven om een gebied aan te wijzen als veiligheidsrisicogebied in geval van verstoring van de openbare orde door de aanwezigheid van wapens, of bij ernstige vrees hiervoor. Dit gebied omvat zowel openbare gebouwen als de bijbehorende terreinen die toegankelijk zijn voor het publiek. Binnen een veiligheidsrisicogebied kan de officier van justitie verschillende bevoegdheden toepassen.
Grondslag
Art. 151b Gemw [Aanwijzing veiligheidsrisicogebied]
Omschrijving
Lid 1: De raad kan bij verordening de burgemeester de bevoegdheid verlenen om bij verstoring van de openbare orde door de aanwezigheid van wapens, dan wel bij ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, een gebied, met inbegrip van de daarin gelegen voor het publiek openstaande gebouwen en daarbij behorende erven, aan te wijzen als veiligheidsrisicogebied. In een veiligheidsrisicogebied kan de officier van justitie de bevoegdheden, bedoeld in de artikelen 50, derde lid, 51, derde lid, en 52, derde lid, van de Wet wapens en munitie toepassen.
Ingangsvoorwaarden
Een mogelijkheid is om een bepaling op te nemen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) waarin de gemeenteraad de bevoegdheid verleent aan de burgemeester om een gebied aan te wijzen als veiligheidsrisicogebied. Dit kan gebeuren in overeenstemming met artikel 151b van de Gemeentewet, in geval van verstoring van de openbare orde door de aanwezigheid van wapens of bij ernstige vrees hiervoor.
Voorbeeld cases
- Politie houdt de wacht bij toegangswegen Renesse: opperste staat van paraatheid vanwege mogelijke groepsruzie.
- Langdurig veiligheidsrisicogebied in Dordrecht: In 2016 blijkt uit informatie van de politie dat er in bepaalde delen van Dordrecht sprake is van, dan wel ernstige vrees is voor verstoringen van de openbare orde door de aanwezigheid van wapens. De burgemeester ziet om die reden een dringende maatschappelijke behoefte om tegen het bezit en gebruik van vuurwapens op te treden. Na overleg met de officier van justitie besluit de burgemeester om op grond van artikel 151b Gemeentewet delen van het centrum en een aangrenzende woonwijk voor de duur van een jaar aan te wijzen als veiligheidsrisicogebied. De burgemeester verwacht dat het risico van vuurwapenbezit en -gebruik binnen een jaar kan worden teruggedrongen.
Opmerkingen
Bij beiden casussen was sprake van online informatie dat er ongeregeldheden zouden gaan plaatsvinden.
Referentie wetten.nl
https://wetten.overheid.nl/BWBR0005416/2023-04-01
Recht
Bestuursrecht
Route
Burgemeester
Doel
Voorkomen, Stoppen
Gericht op
- Overtreder
- Preventief middel