Lichte bevelsbevoegdheid burgemeester
Hierbij kan gedacht worden aan het opleggen van een noodverordening, het afsluiten van wegen of het instellen van een avondklok. De lichte bevelsbevoegdheid van een burgemeester is gebaseerd op het derde lid van artikel 172 Gemeentewet.
Doel
Een lichte bevelsbevoegdheid geeft de burgemeester de bevoegdheid om snel bepaalde beslissingen te nemen en acties te ondernemen. Het stelt de burgemeester in staat om dit te doen zonder voorafgaande toestemming van andere instanties, zoals de gemeenteraad.
Rol gemeente
Met een lichte bevelsbevoegdheid heeft de burgemeester een instrument in handen om bevelen te geven die nodig zijn om de situatie te de-escaleren. De burgemeester heeft ook de taak om toe te zien op de naleving van de bevelen die zijn uitgevaardigd. Dit houdt in dat zowel de uitvoering als de eventuele handhaving moet worden geregeld.
Werkwijze
Om gebruik te maken van een lichte bevelsbevoegdheid, moet sprake zijn van een acuut gevaar voor de openbare orde of een concrete en actuele dreiging. Als dit het geval is, kan de burgemeester een bevel opstellen. Dit bevel is gericht aan de persoon of personen die de openbare orde verstoren of dreigen te verstoren.
De burgemeester zal het besluit kenbaar maken aan de betrokken partijen en eventueel de redenen voor het besluit toelichten. Indien nodig, kan de burgemeester ook zorgen voor de handhaving van het besluit, zoals het geven van instructies aan ambtenaren of het inschakelen van de politie.
De bevoegdheid wordt onder andere gebruikt om kortdurende gebiedsverboden op te leggen in onvoorziene situaties. Het niet opvolgen van het bevel is strafbaar (volgens artikel 184 van het Wetboek van Strafrecht).
De bevelsbevoegdheid van de burgemeester wordt altijd begrensd door de wet en de Grondwet. De burgemeester zal naderhand altijd verantwoording moeten afleggen aan de gemeenteraad over de genomen besluiten.
Juridische factsheet
De burgemeester heeft de verantwoordelijkheid om de openbare orde te handhaven. Hij is bevoegd om overtredingen van wettelijke voorschriften die betrekking hebben op de openbare orde te voorkomen of te beëindigen. Om dit te doen, maakt hij gebruik van de politie die onder zijn gezag staat. In geval van verstoring van de openbare orde of ernstige dreiging daarvan, heeft de burgemeester de bevoegdheid om noodzakelijke bevelen te geven om de openbare orde te handhaven.
Grondslag
Art. 172 Gemw [Handhaving openbare orde]
Omschrijving
Lid 1: De burgemeester is belast met de handhaving van de openbare orde.
Lid 2: De burgemeester is bevoegd overtredingen van wettelijke voorschriften die betrekking hebben op de openbare orde, te beletten of te beëindigen. Hij bedient zich daarbij van de onder zijn gezag staande politie.
Lid 3: De burgemeester is bevoegd bij verstoring van de openbare orde of bij ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, de bevelen te geven die noodzakelijk te achten zijn voor de handhaving van de openbare orde.
Ingangsvoorwaarden
- Verstoring van de openbare orde.
- Sprake is van ernstige vrees voor ontstaan openbare orde problematiek, dan kan opgetreden worden
Voorbeeld cases
- Voetbalhooligans
De burgemeester kan op basis van artikel 172 lid 3 Gemeentewet aan een veelvuldig overlastgever een kortdurend verbod opleggen om in de buurt van een stadion te komen.
Bijvoorbeeld vanaf drie uur vóór tot drie uur ná de wedstrijd. Ook kan de burgemeester een meldingsplicht opleggen aan voetbalvandalen. Dan moeten zij zich verplicht melden als ze een wedstrijd bezoeken. De burgemeester van Enschede legt een kortdurend gebiedsverbod (24 uur) op aan ‘first offenders’ bij een risicowedstrijd (FC Utrecht/ FC Twente). Dit naar aanleiding van eerdere ongeregeldheden bij een voetbalwedstrijd tussen beide clubs. Uit informatie van de politie blijkt dat de personen in kwestie bij deze rellen betrokken zijn geweest. Het voordeel van deze maatregel is dat geen noodbevel of -verordening hoeft te worden gegeven, waardoor niet alle supporters worden getroffen.
Opmerkingen
- Als er een juridische basis gevonden kan worden in andere wetgeving en/of APV, dan gaan deze voor (artikel 172 lid 3 GW)
Juridisch gevolg
- Op basis van lid 2 bestuursdwang opleggen aan de overtreder.
Referentie wetten.nl
https://wetten.overheid.nl/BWBR0005416/2023-04-01)
Recht
Bestuursrecht
Route
Burgemeester
Doel
Stoppen
Gericht op
- Overtreder
- Gelegenheid